Mijn vader heeft mij opgevoed met de gedachte: “Er is geen God, jongen!” Toen ik rond mijn 18e levensjaar door een spirituele ervaring toch het religieuze (christelijke) leven binnenkwam en daarin later ook predikant werd, liep ik al snel aan tegen de zogenaamde ‘leer der bedoelingen’ zoals ik die zelf maar noemde.
Het lijkt dat gelovige mensen altijd een bedoeling zien of zoeken in de dingen die in hun leven gebeuren, zelfs, en vooral ook, in de slechte en nare dingen. Bij Moslims is dit in de Insjallah gedachte nog sterker. Daar gebeurt alles in het leven door het toedoen van de almachtige Allah. Nu zal elke ongelovige psycholoog het met mij eens zijn, dat geloof dat alle dingen een goddelijke bedoeling hebben en ons niet zomaar overkomen – zelfs in de meest extreme vorm van het Insjallah (bij Gods wil) – grote troost kunnen geven aan iemand die daarin gelooft. Wij hebben immers de grootste moeite met absoluut zinloze pech, tegenslag en narigheid. Voor de ongelovige psycholoog een bewijs van het feit dat gelovigen die leer der bedoelingen verzonnen hebben, omdat zij met de pech-realiteit niet kunnen of willen leven.
Stomme pech en dom geluk
Ik ben het, ten dele, met die ongelovige psycholoog eens. Ik vind namelijk (maar ik ben natuurlijk bevooroordeeld) dat de christelijke Bijbel over dit onderwerp heel eerlijk en uniek spreekt. In de Bijbel wordt duidelijk gesproken over de fenomenen ‘stomme pech’ en ‘dom geluk’ als realiteit van het leven. De schrijver die wij Prediker noemen, gebruikt bijvoorbeeld het beeld van een sportwedstrijd. Hij beschrijft realistisch hoe domme pech, geluk, of toeval de uitkomst van een wedstrijd beïnvloedden. Het is helemaal niet waar, zo zegt hij, dat de beste altijd wint. Soms komt het gewoon door geluk of pech. We weten allemaal hoe waar dit is.
Met of zonder reden?
Niet alle dingen in ons leven gebeuren met een reden, echter, sommige dingen wel. Ik heb als predikant ruim 38 jaar mogen luisteren naar de levensverhalen van mensen en zie daar veel te veel toeval en pech in dan volgens de kansrekening realistisch te verwachten is. Ik heb heel veel mensen horen vertellen hoe de dingen zich in hun leven lijken te herhalen. Ik heb bijvoorbeeld wel eens tegen mensen gezegd: “het lijkt wel een complot van alle mensen in jouw leven.” Terwijl al die mensen in dat complot elkaar niet eens kenden. Mysterieus!
Jouw verborgen programma
Wanneer je die complotgedachte en al die toevallige pech in de levens van mensen serieus neemt, kun je hen waarachtig ook helpen, zeker vanuit de hulp die de Bijbel ons biedt. Want de Bijbel heeft ons veel te vertellen over dat Verborgen Programma des Levens dat voor ons persoonlijk geschreven is en zich als zodanig in ieders leven ontvouwt. Wij hebben immers een historie en zijn hier niet blanco gekomen. We zijn hier om iets te ontdekken, te leren, te ontwikkelen, maar vooral, af te leren! Met huivering luister ik nog steeds naar dat Verborgen Programma, wanneer ik het samen met iemand probeer te ontdekken.
God gebruikt de situatie
De Bijbel heeft hier een duidelijke uitspraak over: God doet het ons niet aan, daarvoor is Zijn Liefde voor ons te groot. Maar Hij werkt, als wij dat willen, wel het goede voor ons uit in elke levenssituatie! Juist daarom staat een spiritueel mens geheel anders in het leven dan een niet-spiritueel mens. Eigenlijk is het leven ook niet bedoeld voor niet-spirituele mensen. Als een mens dat ongeloof volhoudt en nooit ontwaakt, dan gaat dat Programma aan hem of haar voorbij en dan is zijn of haar leven – zoals alle religies dat noemen – een verloren leven. Maar uw Schepper en Vader wil u heel graag die bedoeling van uw leven laten zien!