In een aflevering van VPRO Tegenlicht werd onlangs verschillende mensen willekeurig op straat in landen in heel Europa de vraag gesteld: “Wat is je gevoel over deze tijd? Hoe zou je deze tijd omschrijven?” Tot mijn grote en verbaasde schrik omschreef iederpersoon deze tijd met hetzelfde woord – chaos. Vervolgens kwam er een voor mij interessante wending aan het programma. De kwantumfysica verscheen ineens in beeld! De collectieve geest van de mens heeft scheppingskracht, en – wanneer iedereen de wereld nu als een chaotische omgeving beleeft en beschrijft – dan zou die collectieve beschouwing de wereld nog meer en daadwerkelijk in een chaos kunnen scheppen.

In de kwantumfysica spreekt men vaak over beschouwing, hoe je over dingen denkt en daarover spreekt, vooral in je hart scheppen van het universum. De Bijbel, Jezus en alle religies, spreken hier over je geloof. Ook in de Bijbel en van Jezus horen wij over de kracht en invloed vanuit ons spreken en het geloof in ons hart. Het is logisch dat deze schepping daarop reageert. Zij is ontstaan vanuit het geloof en spreken van haar Schepper: “God sprak en het was er”. Wij zouden de wereld niet als chaotisch moeten beleven en er zo over spreken en de angst en zorg in ons hart zou er beter niet moeten zijn, aldus Tegenlicht. Maar hoe doe je dat? Daarvoor werd ook in het programma geen oplossing geboden. Er was slechts de waarschuwing om dat niet te doen en het niet zo te zien. Dit deed mij denken aan het goed bedoelde, maar absurde advies van de tandartsassistente vlak voor een zenuwbehandeling: “U moet zich ontspannen, meneer!”

Hoe doe je dat: je geen zorgen maken over wat je toch voelt en denkt dat de wereld een chaos is? Hoe voorkom je dat het een zinloze struisvogeltactiek wordt, waarbij je het negatieve probeert te overrulen door het positieve en daar een soort magisch krampachtige tjakka-uitspraken over gaat doen, in de hoop dat dat helpt? Men had beter aan het eind van het programma de adressen en telefoonnummers van alle levende kerken in Nederland kunnen aanbieden, zodat mensen daar hulp konden vinden. Want die hulp kunnen wij bieden! Zo stelde Stefan Paas, die namens de kerken onderzoek deed naar de ontkerkelijking in Nederland, dat de massale kerkverlating leidt tot aantoonbare gaten in de samenleving. Dit is zo’n gat. Door de eeuwen heen heeft het geloof in, en het vertrouwen op een Hoger Goddelijk Wezen, de mensen door de moeilijkste en angstigste perioden heen geholpen. In het vertrouwen dat wij niet alleen zijn en het ook niet alleen hoeven te doen en dat die God, zoals wij Hem noemen, voor Zijn schepping en schepsels zorgt, ook al verprutsen zij het zelf wel, hebben mensen het onmogelijke toch tot stand gebracht en zijn vreemd en onbegrijpelijk rustig gebleven, te midden van de stormen van het leven. God schiep in den beginne orde, in de chaos, staat er al in de eerste woorden van onze Bijbel. En, in de zogenaamde chaostheorie, die een verklaring voor het universum zou kunnen zijn, gaat men ervan uit dat achter de ogenschijnlijke chaos van het heelal een vreemde mysterieuze ordening schuilgaat.

Ik hoop niet dat er christenen tussen die geïnterviewden in Europa zaten, maar ook in onze kringen kom ik helaas verontrustend veel doemdenkers en -sprekers tegen. Als wij, die op God vertrouwen, nu al chaos gaan scheppen? Als wij gaan geloven en denken dat alles en heel de toekomst van deze wereld van ons alleen afhangt, dan zij wij, zoals iemand eens zei, de ware atheïsten. Mijn vrouw vroeg: “Wat zou jij dan antwoorden als ze jou gevraagd hadden op straat?” Ik hoefde niet lang te denken. “Spannend!” zou ik geantwoord hebben. En dan wel spannend in positieve zin, zoals bij een spannende sciencefictionfilm.

Angst en zorg voor het komende nieuwe jaar? Spannende verwachting en beschouwing (geloof) is een betere scheppingskracht, ziende op Jezus, die ons dit leerde. Gezegend en spannend 2020!