De Waarheid
Rik Op den Brouw
•••
Het lijkt steeds moeilijker te worden om vast te stellen wat waar is. Hoe weet je of iets echt is of ‘fake’ (nep)? De voortdurende stroom aan informatie maakt het onmogelijk om vast te stellen of iets objectief, wat dat ook precies mag betekenen, of wat gekleurd is. Traditionele media zoals kranten en tv-zenders geven gebeurtenissen ook hun eigen kleuring. Als politici spreken zijn er mensen die de uitspraken controleren op feitelijke onjuistheden (factcheckers). De digitale media maken het nog lastiger. De zogenaamde sociale media geven een niet te stuiten stroom van informatie, meningen, beïnvloeding, voorbeelden waar je aan zou moeten voldoen enzovoorts. Velen, met name jongeren, worden hier zo door beïnvloed dat het tot psychische problemen kan leiden.
Complotdenkers vormen berichten om tot een op het oog samenhangend verhaal om zo de complotten, die zij menen te zien, te bewijzen. Regelmatig gaat dat ten koste van anderen.
Gelukkig denken we dan vaak: ik weet wat ik zelf heb meegemaakt, gezien en gehoord. Dat is tenminste waar. Helaas blijkt dat ook niet het geval te zijn. Onze hersenen beginnen al binnen vijftien seconden hetgeen wat we hebben meegemaakt, gezien of gehoord hebben aan te passen aan onze eerdere ervaringen en opvattingen. Ontbrekende delen van onze waarnemingen worden door onze hersenen moeiteloos ingevuld. Zo ontstaat er een verhaal waarvan wij denken dat het waar is maar dat in werkelijkheid berust op een samenstelling die in onze hersenen is gemaakt. Mensen die claimen dat hun hersenen ‘een soort harde schijf zijn ’waar alles onveranderlijk wordt opgeslagen en op een eenduidige wijze gereproduceerd kan worden’, misleiden zichzelf. Uitspraken als: ‘je zei het net zelf’ zijn daarom twijfelachtig, nog los van de intentie waarmee iets werd gezegd en de intentie waarmee iets werd gehoord.
Wat is dan wel waar? Wat kan je dan wel vertrouwen. Jezus geeft daar een antwoord op: ‘Ik ben de Waarheid’. De waarheid is dus een persoon! Geen feit, geen mening, geen bewijs maar een persoon. Wat waar is wordt duidelijk door je te verdiepen in Jezus. Jezus is Liefde. De waarheid is dus liefde. De waarheid kiest voor de ander. De waarheid toetst dus uitspraken, meningen, verhalen, feiten in hoeverre ze recht doen aan een ander.
In de historie van de kerk, tot aan vandaag toe, is er veel strijd geweest over de rol van de Bijbel en bepaalde interpretaties van de Bijbel. De Bijbel werd voor waar gehouden. Natuurlijk is er waarheid in de bijbel, het gaat immers over Jezus. Maar als de Bijbel of teksten in de Bijbel niet worden gelezen met de ogen van Jezus, leidt dit tot verabsolutering van teksten en van interpretaties. Het gevolg hiervan is uitsluiting van mensen omdat ‘de wet’ boven mensen gaat. Het kan ook leiden tot scheuringen over veelal bizarre theologische interpretaties. Onbarmhartigheid is het gevolg. Mensen worden vermalen in de leer. Bij mijn weten zijn er geen kerken die zich hieraan niet bezondigen.
Jezus is de waarheid. In het dagelijks leven maar ook in de kerk. Als iets niet voldoet aan het grote gebod van de liefde is het niet waar. Voldoet het wel dan is het waar. Dit is de essentie van een heiligingskerk.