De eerste zondagsdienst van 2020 is bijna ten einde. We zingen als gemeente een afsluitend lied. De Heer is mijn bevrijder. Kippenvel op mijn armen, brok in de keel, tranen die zich een weg naar buiten persen. Voor deze oud-officier is dit bijna hetzelfde als het zingen van ons nationale volkslied.
Bevrijding – ik ga terug in de tijd. Wat kan bevrijding betekenen? We gaan het vieren dit jaar. 75 jaar vrijheid. Na vijf jaar onderdrukking weer kunnen en mogen doen wat je wilt. Niet meer zomaar, zonder aanwijsbare reden, opgepakt kunnen worden. Op transport worden gesteld. Onder onmenselijke omstandigheden proberen te overleven. Zo moest mijn opa de oorlog overleven. Zonder aanwijsbare reden opgepakt en in een kamp gestopt: Amersfoort, Vught. Hij kwam weer thuis – maar vraag niet hoe.
Mijn opa, mijn vader Barend en moeder Tinie, Lionel “Shorty” Haslam en mijn oma.
Mijn geboorteplaats Zwolle werd in april 1945 bevrijd door de Canadezen. Mijn vader en moeder, die graag wilden trouwen, hadden dat moment afgewacht. Terwijl zij door het bevrijde Zwolle liepen, kwamen zij een eenzame Canadees tegen. Zijn naam was Lionel Haslam, voor zijn vrienden Shorty. Twee weken na zijn huwelijk in Canada was hij op de stranden van Normandië gedropt. En nu was hij in Zwolle. Hij werd een huisgenoot van de familie. Na een tijd vertrok hij weer naar zijn vrouw in Canada. Mijn ouders hadden hem inmiddels beloofd dat als hun eerste kind een jongen zou zijn, dan… En zo werd op 5 september 1946 Barend Lionel geboren, “en wij noemen hem Bart.”
En zo werd ik een babyboomer en groeide op in vrijheid! Al vroeg besefte ik, mede door al die oorlogsverhalen, wat het betekende om bevrijd te zijn. Na onderdrukking weer helemaal verlost te zijn van angst, argwaan, achterdocht, dood en je mond houden. Vrijheid is zo’n kostbaar goed. Heel veel mensen beseffen dit vaak niet. Alles kan, alles mag. Maar lieve mensen, knoop eens een gesprek aan met een vluchteling voor wie de vrijheid die wij hebben aanvoelt als een paradijs.
En nu in 2020 mogen wij in dankbaarheid vieren en gedenken dat ons land 75 jaar geleden bevrijd is en in vrijheid leeft. Mede dankzij Shorty! Wellicht kunt u nu mijn emotie plaatsen bij die andere bevrijding. Ook wij worden of werden aangevallen, omsingeld en gevangengezet. Gevolg van een geloofskeuze. En hoe moeten we daar dan mee omgaan? Alhoewel het niet gepropageerd wordt in de militaire handboeken is mijn geloof en de daaraan gekoppelde oplossing wellicht een simpele: geef je over! Velen van u kennen het gebaar. Ik zie het elke bijeenkomst: beide armen omhoog! Heer ik geef me over! Hij laat mij niet verdrinken. Hij helpt me over de muur heen op de hindernisbaan van het leven. Hij verandert mijn winter in een lente. Hij is degene die voor ons heeft betaald. Hij heeft ons verlost.
Ooit las ik een uitspraak, een hartenkreet wellicht: Heer, maak mij Uw gevangene dan pas zal ik vrij zijn! Hij is onze bevrijder! Wat een geweldig jaar: 2020! Een jaar waarin we onze bevrijding mogen vieren! Welke bevrijding? Aan u de keuze!