•••

Gelukkig begint Jezus bij het begin. ‘Het koninkrijk van God is hier,’ zegt hij, ‘het is open en bereikbaar, dus zorg dat je erbij bent!’ En dan, omdat het blijkbaar de juiste volgorde is, deelt hij eerst op zijn gemak cadeaus uit. De weg met God begint namelijk altijd met ontvangen. Zijn cadeau aan jou is als een lucifer en nu brand je als een lamp. Je hoeft alleen nog maar je licht te láten schijnen. Het kan niet misgaan, het is simpel, maar als je denkt dat het makkelijk is dan heb je je vergist. Er is namelijk maar één vorm van goedheid in de realiteit van God en dat is de pure vorm. In het koninkrijk van God regeert een Vader die zon en regen geeft voor iedereen, zodat iedereen kan groeien. En als je in Gods realiteit leeft als Zijn kind, dan zal je net zo goed leren zijn, net zo leren liefhebben als Hij. Die goedheid zal schijnbaar klein zijn en onopvallend, want kinderen van het licht zijn bevrijd van vluchtige beloningen als waardering of erkenning. Zij geven van wat ze hebben ontvangen, lijden in de zorgende armen van hun Vader, en richten steeds opnieuw hun gezicht naar het licht van hun God, die altijd goed is voor hen.

Ik ben inmiddels enorm gefascineerd door de woorden van Jezus en ik voel hun aantrekkingskracht. Dit wil ik, voel ik steeds meer, en ik wil het echt heel graag. De mensen die met mij naar Jezus luisteren zitten ook te knikken. Het lijkt alsof ze steeds meer hun oude kaders loslaten en met een open houding indrinken wat dit nieuwe verhaal betekent. ’Niemand kan twee heren dienen,’ gaat Jezus verder, ‘of je haat de één en houdt van de ander, of je bent trouw aan de één en kijkt neer op de ander.’ Dit klinkt nogal zwart-wit en heeft mij vaak nerveus gemaakt. Maar wat als ik ook hier nog eens met een andere blik naar kijk? Vergelijk het met reizen, bijvoorbeeld met de trein. In dat geval zou Jezus zeggen: ‘Je kunt niet tegelijk naar het oosten en naar het westen reizen. Óf je reist je de ene kant op en keert je rug naar de andere kant, óf andersom.’ Dat is logisch. Het kan niet tegelijk. Ik ben heel blij dat Jezus me wijzer wil maken. Als ik dan tijdens mijn reis naar het uitzicht kijk weet ik tenminste of ik in de juiste trein zit en kan ik eerder overstappen als ik me heb vergist.

‘Bijvoorbeeld,’ zegt Jezus, ‘als je je zwaar zorgen zit te maken om je leven of je lichaam, dan weet je dat je niet de goede kant op reist.’ Dit is voor velen van ons een frustrerende uitspraak. Vooral als je zo goed bent in zorgen maken dat je brein het automatisch voor je doet. Maar Jezus is glashelder: ‘Denk je écht dat je een uur aan je leven kunt toevoegen door je zorgen te maken?’ En ik hoor je reageren: ik wéét dat het me niks oplevert, maar ik kan het niet stoppen! Misschien is dan nu het goede moment om uit de piekertrein te stappen en goed te luisteren naar wat Jezus je te zeggen heeft. Hij vertelt je namelijk echt niet alleen hoe het niet moet zonder je te vertellen wat je alternatief is. Jezus’ insteek is hier super praktisch.

Als ik onrustig ben en mijn hoofd alle kanten op rent, dan is er één ding waar ik eigenlijk altijd van tot rust kom. Daarom vind ik het zo bijzonder dat Jezus wijst naar de vogels, wijst naar de bloemen en zegt: ‘Kijk!’ Want naar buiten gaan, heel bewust om je heen kijken, en alle beweging en schoonheid van de natuur in je opnemen, maakt je brein helderder en brengt je stress omlaag. Dit is je eerste stap. Kijk bewust naar de vogels, kijk bewust naar de bloemen, zie hoe zorgzaam God is, en het gepieker om je leven en je lijf verdwijnen naar de achtergrond. En als je dan thuiskomt van je wandeling, stap twee, kijk dan naar vandaag, naar het hier en nu waar de realiteit van God aanwezig is. En steek je energie vandaag in dingen die wél iets opleveren. Breng tijd door met God, doe iets aardigs, leg een ruzie bij, leg een steen in het koninkrijk. Die trein gaat tenminste ergens naartoe.

‘Dan,’ zegt Jezus, ‘even over jullie neiging om kritisch te zijn over elkaar. Geloof me, dat is niet de trein waar je in wilt stappen.’ Ik voel dat ik protesteer. Is kritiek niet juist nódig om ervoor te zorgen dat die grote goedheid waar hij het over had van de grond komt? We hebben toch een grote verantwoordelijkheid? Jezus komt met een komische clip als antwoord. De camera zoomt in op een man en een vrouw in een woonkamer. ‘Kom eens hier,’ zegt de vrouw. Ze pakt het hoofd van de man tussen haar handen en kijkt met gefronste wenkbrauwen in zijn ogen. ‘Volgens mij zit daar een splinter,’ zegt ze, ‘wacht, ik haal even een pincet’. De vrouw draait zich om richting de camera. En pas dan zie je dat er een enorm stuk hout uit haar eigen oog steekt. Lachsalvo. Einde clip. Dit is onze absurde realiteit.

In geval van kritiek hebben beide partijen blijkbaar een probleem, maar Jezus lijkt ervan overtuigd dat de gever de grotere issues heeft. Misschien is hij daar zo stellig over omdat de kritische geest op zichzelf een flink ’stuk hout’ is. Een kritische geest verblindt en de waarheid wordt niet gezien. ‘Uit je dus niet kritisch naar een ander,’ zegt Jezus, ‘want je zult (terechte en grotere) kritiek terugkrijgen.’ Je doet er wijs aan om je mond te houden en te werken aan het verwijderen van dat stuk hout uit je eigen ogen. Die trein gaat tenminste ergens naartoe. En alleen als je klaar bent, als je zelf hebt ervaren dat je blind was en nu kan zien, ken je de houding van nederigheid en compassie die nodig is om een ander te kunnen assisteren bij het verwijderen van zijn splinter. Tegen die tijd zal je kritiek hoogstwaarschijnlijk met het stuk hout in de container liggen.

’Tot slot,’ zegt Jezus, ‘twee voorbeelden van iets dat jullie maar blijven doen, terwijl het gewoon zo ongelofelijk zinloos is.’ Stel, je gaat naar een kinderboerderij. Je ziet daar een schattig varkentje, zo lief, en je wilt het heel graag iets geven. Dus je haalt je parelketting van je hals en gooit het bij het varkentje in zijn hok. Tja… Of stel dat je een hond hebt. Het is etenstijd en hij kijkt je smekend aan. Dus jij pakt je bijbel uit je kast en leest zo mooi als je kunt je lievelingspsalm aan hem voor. Tja… Jezus maakt er niet veel meer woorden aan vuil. Hij denkt dat wel duidelijk is waar het misgaat. En dat is het ook. Een parelketting kun je niet eten. Een bijbeltekst evenmin. Zowel het varken als de hond zullen je gebaar niet kunnen waarderen. Dat zegt niks over de waarde van je goede boodschap (een parelketting is waardevast), of over de waarde van de ander (je houdt zielsveel van je hond), maar het is hoe dan ook onzinnig.

Als je niet snapt wat dit met ons te maken heeft is het wellicht zinvol om een youtube filmpje van een random straatevangelisatie op te zoeken. Je zult ongetwijfeld mooie voorbeelden van ‘parels voor de zwijnen’ tegenkomen. En dichter bij huis biecht ik mijn eigen pogingen op om mijn lieve partner te veranderen door goedbedoelde druk uit te oefenen. Ik kan je beloven dat het geen zin heeft. Toch willen we ons goede nieuws natuurlijk graag delen met anderen. Daarom komt Jezus ook hier met een wijs alternatief: vraag, zoek en klop aan. Wees nieuwsgierig, wees creatief, laat de ander in zijn waarde. Reageer op vragen, observeer iemands zoektocht, en doe open als hij of zij aanklopt. En het mooie hiervan is, dit werkt! Want wie vraagt die ontvangt, wie zoekt die vindt en wie klopt zal worden opengedaan. Die trein gaat tenminste ergens naartoe!

Vind jij Jezus ook zo geniaal als ik? Stel je heel even voor hoe de wereld eruit zou zien als mensen deze trein zouden kiezen. Als we onze zorgeloze energie allemaal zouden steken in de goede dingen vandaag, als we allemaal eerst eerlijk met onszelf aan de slag zouden gaan, en als we altijd met elkaar om zouden gaan met een vragende, zoekende, kloppende houding. Zie je het ook voor je? Ik zie ontspanning en plezier, begrip en groei, nieuwsgierigheid en verbinding. Wow! Is dat hoe het koninkrijk van God eruitziet? Dit is in ieder geval hoe Jezus het voor ons schildert. Want echte liefde is vrijheid boven controle. Echte liefde maakt zich geen zorgen. Echte liefde oordeelt niet. Echte liefde dringt zich niet op. Echte liefde vertrouwt op God en laat de ander vrij. Ik voel, nu ik dit ontdek, dat ik eindelijk kan ademhalen. Ruimte voor mij. Ruimte voor de ander. En eindelijk de kans om vooruit te komen, een duurzame richting te vinden, een vol en goed leven te leiden.

Misschien realiseer jij je tegelijk, hoe mooi dit ook klinkt, dat het een flinke klus is voor jou. We laten ons makkelijk verleiden om toch weer in die oude trein te stappen. We zijn gewend terug te vallen op zorgen, kritiek en krampachtigheid. Als je de prestatiedruk voelt en bang bent dat je het niet kunt, dan heeft Jezus in zijn preek nog iets speciaal voor jou. ‘Vraag’, zegt hij, ‘zoek en klop aan. Als jouw kind je om een brood zou vragen, dan zou je hem geen steen geven, toch? Dus als jij God vraagt om je dit te leren, dan zal hij je zéker niet laten hangen.’ Sterker nog, God houdt van jou. Hij maakt zich dus geen zorgen om jou. Hij veroordeelt je nooit. En Hij past zich altijd aan jouw tempo aan. Jij leeft namelijk, zoals James Bryan Smith het zegt, in het sterke en onwrikbare koninkrijk van God. Het koninkrijk van God zit niet in de problemen. En jij ook niet. Vraag, zoek en klop aan. En weet dat God, op precies dezelfde manier, al veel langer op zoek is naar jou.

Reflectie opdracht:

• Schrijf op waar jij je vandaag zorgen om maakt, maak een lijstje. Stap dan naar buiten en kijk eens bewust naar de vogels en naar de bloemen bij jou in de buurt, open je voor de zorgende goedheid van God. En als je terugkomt, schrijf op hoe jij vandaag een kleine steen in het koninkrijk gaat leggen.
• Naar wie heb jij je in de afgelopen week (in gedachten of hardop) kritisch geuit? Als je ertoe bereid bent, kijk dan eens naar waarom juist die uitspraak of dat gedrag je zo raakte, wat zegt het over jou? Schrijf een gebed op waarin je God vraagt om die gevoelige plek te helpen genezen.
• In welke dingen herken jij de neiging om krampachtig je eigen waarheid aan een ander op te dringen? Brainstorm eens op welke manieren je respectvol kunt vragen, zoeken en aankloppen bij de mensen die je tegenkomt in je dagelijks leven.

Bid mee, als je wilt: ‘Goede God van dat mysterieuze koninkrijk, dit vind ik echt heel verhelderend. Sterker nog, dit komt heel dicht bij mijn eigen dagelijks leven. Als ik me voorstel hoe het eruit zou zien als ik de controle los zou laten en zou handelen uit vertrouwen, begrip en vrijheid, dan kan ik eindelijk ademhalen. En dat zou inderdaad een lichtgevend leven zijn waar mensen geïnspireerd door kunnen raken. Ik val in herhaling en hoop dat nog veel vaker te doen: wilt U mij dit alstublieft leren! Ik wil heel graag op reis zijn met U. Amen.’

Deze tekst is gebaseerd op Mattheüs 6:24-7:12.