Geloven in een God die straft???

Ds. Ank Verhoeven
26 februari 2023
Habakuk
Print Friendly, PDF & Email

Samenvatting

In het korte bijbelboek Habakuk, lezen we over een profeet die niet zijn volk oproept om beter te gaan leven, maar die naar God roept, die God verwijt dat Hij niet ingrijpt. En als God hem dan laat weten dat Hij dat wel gaat doen, of beter gezegd, als Habakuk hoort dat de Chaldeëen – een gewelddadig volk – zullen komen om het volk van God te onderwerpen en gevangen te nemen, dan schrikt hij zich een hoedje. Hij kan het haast niet geloven; hij wìl het niet geloven. Dat God een volk wat nòg slechter is, gaat gebruiken om Zijn eigen volk te straffen.

De preek zet uiteen hoe dat ook niet logisch ìs, in het grotere geheel van de bijbel. Veel meer lijkt het een situatie waarin God laat gebeuren wat er gebeurt, wat het logisch gevolg is van het afdwalen van de mensen. Het volk leeft van God los, leeft in wereld waarin ze afgoden dienen, waarin afpersing, geweld en slechtheid is. En hoe vaak God ook roept, aanmoedigt, liefheeft, waarschuwt… uiteindelijk erkent Hij de keuze van de mens en lezen we zoiets als: “Als jullie willen leven in een wereld waarin uitbuiting voorkomt, moet je niet raar opkijken als je zelf uitgebuit wordt. Als je geweld goedkeurt, moet je niet verrast zijn dat het zich tegen je keert.”

Het ging ooit in het paradijs mis toen wij de hand van God loslieten. Nu, in de tekst van Habakuk, bevestigt God die keuze en laat het volk in de chaos waar ze zelf voor kiezen. De komst van het gewelddadige volk is geen straf, maar een gevolg. En steeds is er Gods belofte: “de rechtvaardige zal leven door zijn trouw.”

Dit helpt ons misschien om iets te begrijpen van die moeilijke teksten in het Oude Testament (hoewel dit ‘antwoord’ niet elk verhaal opheldert!), maar wij leven in de tijd van het Nieuwe Verbond, het Nieuwe Testament. De tijd waarin, door het werk van Jezus, God zelf in ons woont, door Zijn Heilige Geest. Het kan nog wel vòelen alsof we los zijn van God, als we die keuze maken, maar het is nooit meer zo – het kàn niet meer, met Hem in ons en wij in Hem.

Maar als het tòch zo voelt, door dat de chaos van het leven of van anderen ons leven binnendringt, dan leren we van Habakuk dat we met die gevoelens van boosheid, onmacht, frustratie, pijn en verdriet, bij God mogen komen. Dat het veilig is bij Hem. En we leren om ons vertrouwen op God te stellen, ook als er geen enkele aanleiding voor lijkt te zijn in de wereld die onze ogen zien. Al gebeurt er niets goeds, toch zal Hij juichen voor de Heer.

Vragen

  1. Hoe ga jij om met moeilijke teksten, bijvoorbeeld over de toorn of straf van God, in het Oude Testament?
  2. Speelt het idee van een God die straft op enige manier een rol in je leven?
  3. Wat vind je van het beeld, dat dit niet werkelijk een straf was, maar een erkenning van de vrije wil van de mens om niet bij God, maar temidden van de chaos te leven?
  4. Wat doe jij met gevoelens van boosheid / frustratie / verdriet over het onrecht wat jou aangedaan is? Mag je het voelen? Hoe doe je dat?
  5. Als er op dit moment situaties met deze gevoelens naar voren komen in het gesprek. Breng het dan samen in gebed bij God. Niet omdat we nìet boos mogen zijn en God het weg moet nemen, maar omdat we juist onze boosheid uit mogen spreken.
  6. En net als Habakuk: laat het daar niet bij, maar eindig met het uitspreken van vertrouwen op Gods liefde en goedheid, met een woord (of lied) van lofprijs.